May 22, 2022 - 18:12
Lajm.co
10 °c
Pristina
13 ° Sat
14 ° Sun
15 ° Mon
15 ° Tue
  • Ballina
  • Opinion
    WASHINGTON, DC - DECEMBER 14:  Gary Kasparov, Chairman of the Human Rights Foundation, participates in a Commission on Security and Cooperation in Europe, hearing, focusing on the five-year anniversary of the Magnitsky Act, on Capitol Hill December 14, 2017 in Washington, DC.  (Photo by Mark Wilson/Getty Images)

    Nuk është koha për të zbutur qëndrimin ndaj regjimit të Vladimir Putinit

    Pse anatemohet historiani Hasan Kaleshi

    Serbia u krijua si entitet politik në shekullin e XIX mbi popullsinë Shqiptare dhe Vllahe

    Pavarësia e Serbisë nga Rusia, si guri i Sizifit

    Gjykata Kushtetuese e “kapur”dhe e padijshme

    Lufta në Ukrainë dhe ndikimi në rajonin tonë

    Trending Tags

    • Lajme

      Kurti: SHBA-të, partner i pazëvendësueshme për Kosovën

      Vendet më të pasura të botës zotohen ta ndihmojnë Ukrainën me afro 20 miliardë dollarë

      “The Economist”: Si po shkon bota drejt katastrofës ushqimore

      Protesta e BSPK-së, thirrje kryeministrit që ta parandalojë grevën e përgjithshme

      Shqipëria porosit sistemet “Javelin”, tmerrin e tankeve ruse në Ukrainë

      SHBA-të dhe BE-ja intensifikojnë konsultimet për dialogun Kosovë-Serbi

      Trending Tags

      • Politikë

        Tre skenarët për fundin e luftës në Ukrainë

        A është lodhur Evropa me politikanët që fitojnë shumë para nga Rusia

        Serbia nis fushatën anti-Kosovë për Këshillin e Evropës

        Ide për zgjerimin e BE-së në situatën e re gjeopolitike

        A është feja vija e re ndarëse, midis Rusisë dhe perëndimit

        Tërheqja e njohjeve të Kosovës,propagandë e Serbisë

        Trending Tags

        • Biznes

          Shqipëria korridor i ri tranziti energjetik drejt Ballkanit dhe Evropës

          “Durrës Dry Port”, detaje nga mega-projekti që synohet të ndërtohet në Prishtinë

          Rebusi i gazit në Evropë

          Finalizohet marrëveshja e Kosovës me MCC-në, do të dhurohen mbi 200 milionë euro për energjinë

          ATK për katër muaj mbledh afro 40 milionë euro më shumë se vitin e kaluar

          Kompania shqiptare nga Tetova “Ecolog” prodhon veturë elektrike

          Trending Tags

          • Teknologji

            Veturat Tesla edhe në Kosovë, flet njeriu që i solli

            Uber do të testojë shpërndarjen e ushqimit me robotë

            Elon Musk mbledh 7 miliardë dollarë për të financuar blerjen e Twitter

            Tregu NFT është në prag të kolapsit

            Këta dronë po mbjellin 40,000 pemë çdo ditë për të luftuar shpyllëzimin

            Si mund të mos shohin miqtë tuaj që ju jeni online në Facebook

            Trending Tags

            • Lifestyle

              Kujdes nga fjalët e lagjës

              Çfarë zbulon zëri për personin

              Mirësia që ti dhuron në këtë botë, gjithmonë do të kthehet

              Çfarë thotë mënyra se si ju flini për marrëdhënien tuaj

              Cilët janë tipat e njerëzve që nuk mbajnë dot një sekret

              Nostalgjia: Pse të menduarit për të kaluarën mund të jetë diçka e mirë për ne

              Trending Tags

              • Ballina
              • Opinion
                WASHINGTON, DC - DECEMBER 14:  Gary Kasparov, Chairman of the Human Rights Foundation, participates in a Commission on Security and Cooperation in Europe, hearing, focusing on the five-year anniversary of the Magnitsky Act, on Capitol Hill December 14, 2017 in Washington, DC.  (Photo by Mark Wilson/Getty Images)

                Nuk është koha për të zbutur qëndrimin ndaj regjimit të Vladimir Putinit

                Pse anatemohet historiani Hasan Kaleshi

                Serbia u krijua si entitet politik në shekullin e XIX mbi popullsinë Shqiptare dhe Vllahe

                Pavarësia e Serbisë nga Rusia, si guri i Sizifit

                Gjykata Kushtetuese e “kapur”dhe e padijshme

                Lufta në Ukrainë dhe ndikimi në rajonin tonë

                Trending Tags

                • Lajme

                  Kurti: SHBA-të, partner i pazëvendësueshme për Kosovën

                  Vendet më të pasura të botës zotohen ta ndihmojnë Ukrainën me afro 20 miliardë dollarë

                  “The Economist”: Si po shkon bota drejt katastrofës ushqimore

                  Protesta e BSPK-së, thirrje kryeministrit që ta parandalojë grevën e përgjithshme

                  Shqipëria porosit sistemet “Javelin”, tmerrin e tankeve ruse në Ukrainë

                  SHBA-të dhe BE-ja intensifikojnë konsultimet për dialogun Kosovë-Serbi

                  Trending Tags

                  • Politikë

                    Tre skenarët për fundin e luftës në Ukrainë

                    A është lodhur Evropa me politikanët që fitojnë shumë para nga Rusia

                    Serbia nis fushatën anti-Kosovë për Këshillin e Evropës

                    Ide për zgjerimin e BE-së në situatën e re gjeopolitike

                    A është feja vija e re ndarëse, midis Rusisë dhe perëndimit

                    Tërheqja e njohjeve të Kosovës,propagandë e Serbisë

                    Trending Tags

                    • Biznes

                      Shqipëria korridor i ri tranziti energjetik drejt Ballkanit dhe Evropës

                      “Durrës Dry Port”, detaje nga mega-projekti që synohet të ndërtohet në Prishtinë

                      Rebusi i gazit në Evropë

                      Finalizohet marrëveshja e Kosovës me MCC-në, do të dhurohen mbi 200 milionë euro për energjinë

                      ATK për katër muaj mbledh afro 40 milionë euro më shumë se vitin e kaluar

                      Kompania shqiptare nga Tetova “Ecolog” prodhon veturë elektrike

                      Trending Tags

                      • Teknologji

                        Veturat Tesla edhe në Kosovë, flet njeriu që i solli

                        Uber do të testojë shpërndarjen e ushqimit me robotë

                        Elon Musk mbledh 7 miliardë dollarë për të financuar blerjen e Twitter

                        Tregu NFT është në prag të kolapsit

                        Këta dronë po mbjellin 40,000 pemë çdo ditë për të luftuar shpyllëzimin

                        Si mund të mos shohin miqtë tuaj që ju jeni online në Facebook

                        Trending Tags

                        • Lifestyle

                          Kujdes nga fjalët e lagjës

                          Çfarë zbulon zëri për personin

                          Mirësia që ti dhuron në këtë botë, gjithmonë do të kthehet

                          Çfarë thotë mënyra se si ju flini për marrëdhënien tuaj

                          Cilët janë tipat e njerëzve që nuk mbajnë dot një sekret

                          Nostalgjia: Pse të menduarit për të kaluarën mund të jetë diçka e mirë për ne

                          Trending Tags

                          No Result
                          View All Result
                          Lajm.co
                          No Result
                          View All Result
                          Home Opinion

                          Serbia u krijua si entitet politik në shekullin e XIX mbi popullsinë Shqiptare dhe Vllahe

                          Emri Servnia, është emër i vjetër romanik që e ka kuptimin e shërbëtorit, këtë e gjejmë edhe në një shkrim të gdhendur në gurë, ku historiani dhe juristi romak Prisku, ja dedikon atdheut kur thotë: SERVNIA MARCELAT MATRI OPTIMAE FLC.FIL PRISCA = NË SHËRBIM USHTARAK OPTIMAL PËR ATDHEUN BIRI BESNIK

                          by Lajm.co
                          26/04/2022
                          in Opinion
                          0
                          Share on FacebookShare on Twitter

                          Shkruan: Qazim NAMANI

                          Kuptimin e këtij emri e shpjegon edhe akademiku bullgar Ivan Duridanov, i cili pohon se Servus është emër i vjetër roman ballkanik, nga ky emër kanë dal emrat Sarban, serban, serbu, dhe në gjininë femërore Serba. Emri mesjetar Servu, Serva, dhe nga RUM Serb (bujkrob).

                          Fjala latine “Servi” që do të thotë, i përkulur, i nënshtruar, i servuar për të shërbyer shoqërinë skllavopronare të asaj kohe. Edhe në gjuhën zyrtare bizantine “Serv” është një fjalë që do të thotë “rob” “tzerboulianous” do të thotë ata që veshin veshje të varfra. Servë janë quajtur kështu kategoria më e ulët shoqërore për shkak se ishin skllevër (shërbëtor) të perandorisë bizantine.

                          “Servi” janë quajtur kështu të gjithë ata që kanë qenë skllevër të perandorisë bizantine, andaj siç po shihet servë do të thotë rob, shërbëtor, skllav, bujkrob. Vete emri i tyre, tregon që nuk janë etni kombëtare, por kategori e ulët shoqërore edhe gjatë gjithë periudhës mesjetare.

                          Në territorin e Maqedonisë perëndimore në Greqinë e sotme një nga qytetet kryesore në njësinë rajonale të Kozanit quhet Servia. Në Greqi ekziston rajoni i quajtur ”Servia”, emri i të cilit rrjedh prej foljes latine servi, që do të thotë vend i varur (mbikëqyrur nga mbreti). Ky është një nga vendet më historike në atë rajon, me një kështjellë Bizantine të shekullit të VI e rindërtuar në kohën e Justinianit. Siç shihet edhe para ardhjes së sllavëve në Gadishullin Ilirik ekzistonte emri i rajonit të një kështjelle që quhej Servia.

                          Nga këto burime kuptojmë se vetë emri “Servia”, tregon që nuk kemi të bëjmë me etni qytetare që veçohet me gjuhë dhe kulturë nga një etni tjetër, por është fjala për një territor, ku popullata duke e pranuar sundimin e huaj mbetet kategori e ulët shoqërore në shërbim të sunduesit. Gjatë shekullit XV në trevat e Myzisë së sipërme u krijua një rajon i ngjashëm kur Gergj Branku i tradhtoi të gjithë prijësit e kryengritjes të krishterëve kundër Perandorisë Osmane, duke e tradhtuar edhe Huniadin, pranoi që vet të bëhet vasal i osmanëve dhe të jetoj në Smederevë. Dihet se derisa këto treva ranë nën pushtimin osman ishin nën sundimin e Perandorisë Bizantine, por në disa etapa kohore herë pas here zotëroheshin nga princër vendor. Në mesjetë gjatë shekulli XIII-XV, rajoni i Novi Pazarit, duke i përfshirë edhe disa nga territoret arbërore në rajonin e Kosovës së sotme është quajtur Rasi. Rajoni i populluar me popullatë arbërore në sanxhakun e Nishit nuk përfshiheshin brenda territorit të Rasisë. Prof Voisllav Nikqeviq në simpoziumin ndërkombëtar me temën “Boshnjakizmi dhe Sanxhaku”, mbajtur në Novi Pazar, në vitin 1995, duke folur për emrin serb, vuri në pah se si pas Profirogentit fjala serb në gjuhën romeje do të thotë robër, serb do me thënë njeri i varur, pra ky emër deri vonë ka pasur kuptim social e jo etnik. Në këtë simpozium mes tjerash Nikqeviq e shpjegon dhe etimologjinë e emrit Rasha-Rasa-Rashka, që sipas tij rrjedhë prej fjalës shqipe shkëmb- rrasë guri.

                          Duke i analizuar të dhënat e cekura më lartë mendoj se përkatësinë etnike të Nemanjidve, duhet kërkuar te popujt tjerë autokton të Gadishullit dhe jo te sllavet për dy arsye: Në fillim të karrierës Nemanja nuk kishte qenë ortodoksë nën varësinë e kishës bizantine, por i besimit katolik dhe së dyti vetë emri Neman, Niman, Numan, Naman është emër i lashtë biblik që e gjejmë shpesh te popujt e lashtë mesdhetarë si te: arbërorët, hebrenjtë, grekët, boshnjakët, gjermanët, italianët etj. Në rastin konkret si ka kuptim logjikë të mendojmë se kemi të bëjmë me një shtet mesjetar, mbretëri mesjetare serbe, apo kishë ortodokse serbe kur sllavët nuk bartnin traditë të krishterimit, por ishin ta pa organizuar dhe pagan deri në këtë periudhë kohore..

                          Mbreti Constantine Porphyrogenitus në veprën e tij “De Administrando Imperio” rreth vitit 950, në lidhje me origjinën e emrit serv shkruan: “Servët është një fjalë në gjuhën bizantine që nënkupton skllevërit, dhe në gjuhën bizantine zakonisht me fjalën ” serbula” nënkupton këpucë të skllevërve, dhe fjala “serboulianous” nënkupton ata që veshin rroba të lira, fshatare.

                          Në mënyrë të ngjashme i përshkruan edhe kryepeshkopi Giljeljmo Tirski (1139-1186), në dokumentin e tij të quajtur “Monumenta Montenegrina” shkruante: “të gjithë këta njerëz kanë origjinën nga një rajon, të dënuar për të prerë mermer dhe të gërmojnë xehe, dhe nga kjo vjen fjala skllavëri – “servitutis”. Kuptohet pra se kemi të bëjmë me emër rajoni dhe jo etnie.

                          Në shekullin XVII, Pjeter Bogdani në shkrimet e tij shpreh interesimin që ti arsimoj arbërorët dhe servet e varfër për të cilët thotë se në pjesën ma të madhe e flasin gjuhën shqipe.

                          Për emrin Servi kanë shkruar edhe disa historian në kohën e formimit të kombeve në Evropë gjatë shekullit XIX.

                          Historiani çek Josef Holecek (1853 – 1929) shkruan se: Emri serb s`ka lidhje me etninë serbe, që e formuan etninë e sotme serbe duke i bashkuar ortodoksët e Ballkanit. Pra, emri serb ishte emër i veçantë vetëm për ortodoksët e jo për përcaktim të një etnie, dhe për këtë kemi mijëra të dhëna historike shkruante Josef Holecek.

                          Diplomati rus Aleksandar Giljferding i cili qëndroi në Ballkan ka shkruar se: Deri në mesin e shekullit XIX të gjitha kombet që e kishin fenë ortodokse quheshin serbë.

                          Lubomir Nenadoviç shkruan se: Vuk Karadžic në vitin 1834 e detyroi Njegoshin që të sajonte një etni serbe duke i përfshirë të gjithë ortodoksët që jetonin në Ballkanin qendror.

                          Nga kjo që shihet më lartë, Serbia si shtet dhe komb është projekt pansllavist që u realizua në vitin 1878, duke asimiluar ortodoksët e veriut dhe duke e përvetësuar traditën, artin dhe kulturën e krishtere mesjetare të këtij rajoni.

                          Burimet e shumta të udhëpërshkruesve të huaj që i vizituan viset qendrore të Gadishullit Ilirik, ku gjenden harta mesjetare, Servia pas pushtimit nga Perandoria Osmane, dëshmuan se banorët shumicë që i populluan këto vise ishin arbërorët (arnautët) dhe vllahët, kjo dëshmohet në shumë publikime dhe harta të studiuesve nga disa shtete evropiane.

                          Fig. 7. Hartë e vitit 1885, e punuar sipas literaturës së bllokut lindor pansllavist në të cilën vërehet qartë emri Servi; Fig. 8. Hartë e punuar në vitin 1861, e punuar sipas literaturës së bllokut perëndimor, në të cilën vërehet se këto treva nga studiuesit e asaj kohe njiheshin si treva shqiptare – Iliri.

                          Gadishulli Ilirik, zë pozitë të rëndësishme gjeografike dhe gjeostrategjike si zonë mesdhetare në mes të tri kontinenteve. Nëpër këto treva kanë kaluar shumë rrugë tokësore dhe detare që i lidhnin këto tri kontinente që nga periudhat e lashta historike. Duke qenë një rajon i rëndësisë së veçantë, në këto troje janë zhvilluar shumë luftëra ndërkontinentale dhe lokale për të ruajtur epërsinë ushtarake dhe politike të perandorive më të fuqishme botërore, andaj në këtë rajon historikisht janë gërshetuar interesa dhe kultura të ndryshme duke e mbajtur në vijimësi si zonë të kufijve ndërkulturorë dhe konflikteve gjeostrategjike. Shtrirja gjeografike mes katër detrave në periudhat më të rëndësishme historike ishte edhe ndarje etnokulturore e fetare ku janë konfrontuar civilizimet e shumta. Burimet historike dëshmojnë se në anën perëndimore dhe qendrore të këtij gadishulli jetuan fiset ilire dhe pikërisht këto kultura të civilizimeve i krijuan kufijtë e interesave në trevat ilire, duke e detyruar popullatën autoktone ilire të përqafojnë kultura dhe besime të ndryshme. Kjo gjendje krijoi konflikte dhe luftëra të shumta për të krijuar kombe dhe shtete politike në dëm të gjuhës, kulturës dhe identitetit të popullatës autoktone ilire.

                          Këto shtete politike të krijuara mbi kulturën dardano-ilire, gjatë tre shekujve të fundit që u mbështeten në projekte dhe platforma politike për ta asimiluar popullatën autoktone iliro-dardane duke ua ndërruar gjuhën amtare, religjionin, përmes krijimit të miteve, falsifikimit të historisë, përvetësimit të objekteve të kultit, torturave dhe vrasjeve masive, djegies dhe kolonizimit të vendbanimeve dhe shpërnguljes së kësaj popullate nëpër kontinente tjera. Nga presionet e shumta trojet shqiptare u ndanë në disa shtete, populli shqiptar mbeti i ndarë në territore, në fe dhe në presione të vazhdueshme për tu asimiluar dhe shkrirë në kultura tjera. Në rrethana të tilla të zhvillimeve politike populli shqiptar padyshim se mbeti ndër popujt më të dëmtuar në kontinentin e Evropës.

                          Gjatë shekullit XIX, sipas projekteve pansllaviste në pjesën qendrore të gadishullit me qendër në Smederevë, së pari u krijua një grup politik ortodoksësh që e quanin veten serb, dhe kishin përkrahje të fortë nga Rusia dhe Patrikana e Stambollit. Nga kjo platformë politike duke e asimiluar popullatën arbërore dhe vllahe të besimit ortodoks dhe në dëm të trojeve shqiptare u formua kombi dhe shteti politik serb. Meqenëse bërthama e këtij shteti politik u themelua në rajonin e quajtur më parë Servi, rajon i cili e kishte pranuar vasalitetin dhe ishte në shërbim të sulltanit që nga shekulli XV, ky shtet i ri pa të drejtë u quajt Serbi. Në gjysmën e parë të shekullit XIX, në rajonin politik dhe autonom të quajtur Servi, nuk bënin pjesë trevat shqiptare në Kosovën e sotme, Novi Pazarit dhe Sanxhakun e Nishit. Përfshirja e pjesës më të madhe të sanxhakut të Nishit në shtetin e ri politik serb u realizua gjatë krizës lindore 1877/78, ndërsa Kosova e sotme pas Luftës së Parë Botërore.

                          Këto treva, duke përfshirë qytetet më të njohura mesjetare si Artana, Nishi, Shkupi, Prizreni, Pazari i Ri deri në gjysmën e dytë të shekullit XIX, nga studiues perëndimor njiheshin si territore të Ilirisë, Dardanisë apo edhe Myzisë.

                          Mendimi se Artana (Novobërda) ishte qendër kulturore serbe, vetëm për atë se shtrihet në territorin qendrorë të Gadishullit Ilirik është në kundërshtim me realitetin historik të kohës dhe vetë historikut të Novobërdës. Kjo bie në kundërshtim me logjiken e të kuptuarit të rrethanave historike për atë kohë sepse qyteti i Artanës ishte i formuar si qytet që kishte lulëzuar shumë kohë më herët se shekulli XIV-XV, pra ishte një qendër e rëndësishme ekonomike e nënshtruar në vijimësi që nga antikiteti i vonë ishte në shërbim të Kostandinopojës dhe pas pushtimit osman u vu në shërbim të kësaj perandorie. Siç dihet pas pushtimit osman të gjitha minierat e Artanës dhe minierat tjera të rajonit, së bashku me të gjitha pronat, dhe popullatën vendore ishin vënë në shërbim të Perandorisë Osmane. Në këtë periudhë të pa nënshtruara tërësisht, por me detyrime të pagesës së një takse të caktuar vjetore kishin mbetur vetëm disa fshatra të thella në malet e Shqipërisë së sotme, që i ndanin trevat shqiptare në mes.

                          Siç shihet në këtë rast kemi të bëjmë me keqkuptimin e emrit që haste në disa harta mesjetare Servia në Serbia. Shumë nga këto harta me këtë emër u punuan në shekullin e XIX edhe gjatë ndikimit të projekteve pansllaviste dhe historiografisë sllave.

                          Nga këto të dhëna kuptojmë se serbët duhet kërkuar formimin etnik paralel me fillet e falsifikimit të historiografisë së Ballkanit nën ndikimin e pansllavizmit rus, dhe të letërsisë serbe që fillon me fjalorin e Vuk Karagjiqit në shekullin e XIX.

                          Si përfundim mund të themi se historiografia botërore e në veçanti ajo shqiptare nuk duhet të mbështetë mendimin e formimit të Mbretërisë Serbe dhe të Kishës Ortodokse Serbe në shekujt XIII-XIV, kur dihet se shek XIX merret si shekull i formimit të kombeve në Evropë.

                          Loading...
                          Lajm.co

                          Lajm.co

                          Next Post

                          Korridori i pushtimit rus drejt Ballkanit

                          Loading...

                          Recommended

                          Ukraina dëshiron të anëtarësohet në NATO, reagon Moska

                          1 year ago

                          Kush i përdori veteranët e UÇK-së

                          2 years ago

                          Lajmet e fundit

                          Veturat Tesla edhe në Kosovë, flet njeriu që i solli

                          21/05/2022

                          Shqipëria korridor i ri tranziti energjetik drejt Ballkanit dhe Evropës

                          21/05/2022

                          Kurti: SHBA-të, partner i pazëvendësueshme për Kosovën

                          21/05/2022
                          Loading...

                          Newsletter

                          Mos humbisni, antarsohuni dhe merreni lajmet e fundit ne emailin tuaj.

                          ABONOHU

                          Category

                          • Biznes
                          • Lajme
                          • Lifestyle
                          • Opinion
                          • pakatekorizuar
                          • Politikë
                          • Teknologji

                          Site Links

                          • Log in
                          • Entries RSS
                          • Comments RSS
                          • WordPress.org

                          Rreth Lajm.co

                          E drejta themelore për tu informuar. Transparenca është moto e politikës redaktuese. Kurse informimi i paanshëm objektiv dhe mision i pa negociueshëm përballë çdo grupi të interesit.

                          • About
                          • Advertise
                          • Careers
                          • Contact

                          © 2018 lajm.co - Lajm.co is a registered trademark of "lajm.co sh.p.k.". lajm.co.

                          No Result
                          View All Result
                          • Home
                          • Opinion
                          • Lajme
                          • Politikë
                          • Biznes
                          • Teknologji
                          • Lifestyle

                          © 2018 lajm.co - Lajm.co is a registered trademark of "lajm.co sh.p.k.". lajm.co.