May 22, 2022 - 18:38
Lajm.co
10 °c
Pristina
13 ° Sat
14 ° Sun
15 ° Mon
15 ° Tue
  • Ballina
  • Opinion
    WASHINGTON, DC - DECEMBER 14:  Gary Kasparov, Chairman of the Human Rights Foundation, participates in a Commission on Security and Cooperation in Europe, hearing, focusing on the five-year anniversary of the Magnitsky Act, on Capitol Hill December 14, 2017 in Washington, DC.  (Photo by Mark Wilson/Getty Images)

    Nuk është koha për të zbutur qëndrimin ndaj regjimit të Vladimir Putinit

    Pse anatemohet historiani Hasan Kaleshi

    Serbia u krijua si entitet politik në shekullin e XIX mbi popullsinë Shqiptare dhe Vllahe

    Pavarësia e Serbisë nga Rusia, si guri i Sizifit

    Gjykata Kushtetuese e “kapur”dhe e padijshme

    Lufta në Ukrainë dhe ndikimi në rajonin tonë

    Trending Tags

    • Lajme

      Kurti: SHBA-të, partner i pazëvendësueshme për Kosovën

      Vendet më të pasura të botës zotohen ta ndihmojnë Ukrainën me afro 20 miliardë dollarë

      “The Economist”: Si po shkon bota drejt katastrofës ushqimore

      Protesta e BSPK-së, thirrje kryeministrit që ta parandalojë grevën e përgjithshme

      Shqipëria porosit sistemet “Javelin”, tmerrin e tankeve ruse në Ukrainë

      SHBA-të dhe BE-ja intensifikojnë konsultimet për dialogun Kosovë-Serbi

      Trending Tags

      • Politikë

        Tre skenarët për fundin e luftës në Ukrainë

        A është lodhur Evropa me politikanët që fitojnë shumë para nga Rusia

        Serbia nis fushatën anti-Kosovë për Këshillin e Evropës

        Ide për zgjerimin e BE-së në situatën e re gjeopolitike

        A është feja vija e re ndarëse, midis Rusisë dhe perëndimit

        Tërheqja e njohjeve të Kosovës,propagandë e Serbisë

        Trending Tags

        • Biznes

          Shqipëria korridor i ri tranziti energjetik drejt Ballkanit dhe Evropës

          “Durrës Dry Port”, detaje nga mega-projekti që synohet të ndërtohet në Prishtinë

          Rebusi i gazit në Evropë

          Finalizohet marrëveshja e Kosovës me MCC-në, do të dhurohen mbi 200 milionë euro për energjinë

          ATK për katër muaj mbledh afro 40 milionë euro më shumë se vitin e kaluar

          Kompania shqiptare nga Tetova “Ecolog” prodhon veturë elektrike

          Trending Tags

          • Teknologji

            Veturat Tesla edhe në Kosovë, flet njeriu që i solli

            Uber do të testojë shpërndarjen e ushqimit me robotë

            Elon Musk mbledh 7 miliardë dollarë për të financuar blerjen e Twitter

            Tregu NFT është në prag të kolapsit

            Këta dronë po mbjellin 40,000 pemë çdo ditë për të luftuar shpyllëzimin

            Si mund të mos shohin miqtë tuaj që ju jeni online në Facebook

            Trending Tags

            • Lifestyle

              Kujdes nga fjalët e lagjës

              Çfarë zbulon zëri për personin

              Mirësia që ti dhuron në këtë botë, gjithmonë do të kthehet

              Çfarë thotë mënyra se si ju flini për marrëdhënien tuaj

              Cilët janë tipat e njerëzve që nuk mbajnë dot një sekret

              Nostalgjia: Pse të menduarit për të kaluarën mund të jetë diçka e mirë për ne

              Trending Tags

              • Ballina
              • Opinion
                WASHINGTON, DC - DECEMBER 14:  Gary Kasparov, Chairman of the Human Rights Foundation, participates in a Commission on Security and Cooperation in Europe, hearing, focusing on the five-year anniversary of the Magnitsky Act, on Capitol Hill December 14, 2017 in Washington, DC.  (Photo by Mark Wilson/Getty Images)

                Nuk është koha për të zbutur qëndrimin ndaj regjimit të Vladimir Putinit

                Pse anatemohet historiani Hasan Kaleshi

                Serbia u krijua si entitet politik në shekullin e XIX mbi popullsinë Shqiptare dhe Vllahe

                Pavarësia e Serbisë nga Rusia, si guri i Sizifit

                Gjykata Kushtetuese e “kapur”dhe e padijshme

                Lufta në Ukrainë dhe ndikimi në rajonin tonë

                Trending Tags

                • Lajme

                  Kurti: SHBA-të, partner i pazëvendësueshme për Kosovën

                  Vendet më të pasura të botës zotohen ta ndihmojnë Ukrainën me afro 20 miliardë dollarë

                  “The Economist”: Si po shkon bota drejt katastrofës ushqimore

                  Protesta e BSPK-së, thirrje kryeministrit që ta parandalojë grevën e përgjithshme

                  Shqipëria porosit sistemet “Javelin”, tmerrin e tankeve ruse në Ukrainë

                  SHBA-të dhe BE-ja intensifikojnë konsultimet për dialogun Kosovë-Serbi

                  Trending Tags

                  • Politikë

                    Tre skenarët për fundin e luftës në Ukrainë

                    A është lodhur Evropa me politikanët që fitojnë shumë para nga Rusia

                    Serbia nis fushatën anti-Kosovë për Këshillin e Evropës

                    Ide për zgjerimin e BE-së në situatën e re gjeopolitike

                    A është feja vija e re ndarëse, midis Rusisë dhe perëndimit

                    Tërheqja e njohjeve të Kosovës,propagandë e Serbisë

                    Trending Tags

                    • Biznes

                      Shqipëria korridor i ri tranziti energjetik drejt Ballkanit dhe Evropës

                      “Durrës Dry Port”, detaje nga mega-projekti që synohet të ndërtohet në Prishtinë

                      Rebusi i gazit në Evropë

                      Finalizohet marrëveshja e Kosovës me MCC-në, do të dhurohen mbi 200 milionë euro për energjinë

                      ATK për katër muaj mbledh afro 40 milionë euro më shumë se vitin e kaluar

                      Kompania shqiptare nga Tetova “Ecolog” prodhon veturë elektrike

                      Trending Tags

                      • Teknologji

                        Veturat Tesla edhe në Kosovë, flet njeriu që i solli

                        Uber do të testojë shpërndarjen e ushqimit me robotë

                        Elon Musk mbledh 7 miliardë dollarë për të financuar blerjen e Twitter

                        Tregu NFT është në prag të kolapsit

                        Këta dronë po mbjellin 40,000 pemë çdo ditë për të luftuar shpyllëzimin

                        Si mund të mos shohin miqtë tuaj që ju jeni online në Facebook

                        Trending Tags

                        • Lifestyle

                          Kujdes nga fjalët e lagjës

                          Çfarë zbulon zëri për personin

                          Mirësia që ti dhuron në këtë botë, gjithmonë do të kthehet

                          Çfarë thotë mënyra se si ju flini për marrëdhënien tuaj

                          Cilët janë tipat e njerëzve që nuk mbajnë dot një sekret

                          Nostalgjia: Pse të menduarit për të kaluarën mund të jetë diçka e mirë për ne

                          Trending Tags

                          No Result
                          View All Result
                          Lajm.co
                          No Result
                          View All Result
                          Home Biznes

                          Armë dhe gjalp

                          Në vazhdën e luftës në Ukrainë, pritet të rriten buxhetet ushtarake në mbarë botën. Kjo ështëmë e dukshme në Evropë, ku kërcënimi i agresionit rus duket më i madh. Gjermania, Italia dhe Norvegjia, kanë vendosur tashmë të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen

                          by Lajm.co
                          06/05/2022
                          in Biznes
                          0
                          Share on FacebookShare on Twitter

                          Dy fuqitë e mëdha Amerika dhe Kina, që janë dhe dy vendet që shpenzojnë më shumë për mbrojtjen në botë, po rrisin gjithashtu buxhetet e tyre. Edhe presioni ndaj vendeve më të vogla për të bërë të njëjtën gjë duket i pashmangshëm. Po cilat do jenë pasojat ekonomike të këtij ndryshimi?

                          Kur qeveritë shpenzojnë më shumë për trupat ushtarake dhe armët, ato kanë më pak para në dispozicion për gjëra të tjera. Prandaj, supozimi i zakonshëm është se shpenzimet shtesë

                          për ushtritë janë të dëmshme për rritjen dhe zhvillimin. Në fakt, marrëdhënia nuk është edhe aq e drejtpërdrejtë. Në disa raste, buxhetet më të mëdha të mbrojtjes mund të sjellin përfitime ekonomike të konsiderueshme.

                          Për shembull, fakti që ka një shkëmbim midis shpenzimeve për ushtrinë dhe rrugëve apo spitaleve, është një leksion që mësohet herët nga studentët e ekonomisë. Modeli klasik për ilustrimin e konceptit të kostove oportune, është ai i “armëve përkundrejt gjalpit”: sa më shumë të prodhoni nga njëra, aq më pak do të mundeni të prodhoni nga tjetra.

                          Çdo vit, ky model i thjeshtë është i vërtetë. Qeveritë kanë buxhete të kufizuara, të cilat mund të tërhiqen vetëm në disa drejtime të ndryshme. Prandaj, është e lehtë të shihet se si shpenzimet për mbrojtje, të çuara në ekstrem, mund të jenë gërryese për një ekonomi.

                          Nëse një qeveri e ndryshon sistemin arsimor, në mënyrë që të mund të blejë armë të reja, ndikimi afatgjatë në produktivitet, dhe tek e fundit në rritjen ekonomike do të ishte i pasigurt.

                          Disa ekonomistë mendojnë se SHBA po i afrohet asaj zone të rrezikut. “Rand Corporation”, një think-tank me ndikim i mbështetur nga Forcat Ajrore, publikoi vitin e kaluar një raport duke përmendur dy rreziqe.

                          Së pari, kur qeveria jep më shumë para për mbrojtjen në kurriz të infrastrukturës, kjo mund të dëmtojë perspektivat afatgjata të rritjes ekonomike, pasi Amerika ka nevojë urgjente për rrugë, porte etj.

                          Së dyti, shpenzimet në mbrojtje sjellin rritjen e borxhit publik. Në të dyja rastet, përfundojnë analistët, çdo gjë që e gërryen fuqinë ekonomike të Amerikës, do të dëmtojë përfundimisht edhe forcat e armatosura.

                          SHBA shpenzon aktualisht më shumë se 4 për qind të PBB-së për mbrojtjen, norma e dytë më e lartë në klubin e vendeve të pasura të OECD. Anëtari i OECD-së që shpenzon më shumë për mbrojtjen, me rreth 6 për qind të PBB-së, është Izraeli.

                          Ky vend krenohet vazhdimisht me një nga ekonomitë me rritjen më të shpejtë në këtë grupim. Ndërkohë, Japonia është një nga shpenzuesit më të vegjël për ushtrinë si pjesë e PBB-së në OECD. Në fakt, është pothuajse e pamundur të dallosh ndonjë model tek të dhënat që janë në dispozicion.

                          Ka edhe vende të tilla si Irlanda, me buxhete ushtarake të ngjashme me ato të Japonisë, dhe me rekorde rritjeje ekonomike të ngjashme me ato të Izraelit. Në një studim të Universitetit Monash në vitin 2014, Sefa Auauorji Çërçill dhe Sjui Ling Ju analizuan 42 studime të veçanta.

                          Efektet janë përgjithësisht mjaft të vogla, por ata identifikuan 2 kategori të dallueshme: shpenzimet ushtarake në vendet më të varfra, janë shpesh të dëmshme për rritjen, ndërsa në vendet më të pasura ato kanë më shumë gjasa të jenë të dobishme.

                          Një arsye e mundshme, sugjerojnë ata, është qeverisja më e dobët në vendet në zhvillim; dhe një buxhet i madh ushtarak është një objektiv i lakmueshëm për zyrtarët e korruptuar. Një mundësi tjetër lidhet me raportin “armë përkundrejt gjalpit”. Kthimet e mundshme nga investimet civile, nga kujdesi shëndetësor tek arsimi, janë aq të mëdha në vendet e varfra saqë shpenzimet ushtarake kanë një kosto oportune veçanërisht të lartë. Në vendet e pasura me shkolla dhe spitale të mira, kostot oportune duhet të jenë më të ulëta.

                          Një nga mënyrat, përmes së cilës shpenzimet në mbrojtje, mund të thuhet se e nxisin ekonominë është si një program punësimi. Nëse forcat e armatosura do të ishin një korporatë, ato do të ishin punëdhënësi më i madh i Amerikës me 2 milionë punëtorë (duke numëruar personelin aktiv dhe civilët), duke mposhtur madje gjigantët si “Walmart” dhe “Amazon”.

                          Pra do të ishte një skemë punësimi tepër e kushtueshme, me një kosto afro 400.000 dollarë punonjës në vit. Shpenzimet në mbrojtje mund të japin kthime më të mira si një formë e padeklaruar e politikës industriale.

                          Në një studim të vitit të kaluar, Enriko Moreti i “Universiteti i Kalifornisë”, dhe 2 kolegët e tij analizuan financimin e qeverive për kërkimin dhe zhvillimin në vendet e OECD, me fokus shpenzimet e mbrojtjes. Ata zbuluan mesatarisht se një rritje prej 10 për qind në kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria, çon në një rritje prej 5 për qind në kërkimin dhe zhvillimin e financuar privatisht në kompaninë apo industrinë e synuar.

                          Për më tepër, ajo sjell përfitime të rëndësishme për produktivitetin. Nëse Franca dhe Gjermania do t’i rrisnin shpenzimet e tyre në mbrojtje afërsisht në të njëjtin nivel si SHBA-ja, Moreti vlerëson se ritmet e rritjes së produktivitetit të tyre do të ishin pak më të larta.

                          Dividentët e parandalimit

                          Një kundërshtim i qartë ndaj kësaj qasje, është se qeveria mund të arrijë të njëjtat rezultate duke mbështetur kërkimin dhe zhvillimin në përgjithësi, pa pompuar para tek forcat e armatosura. Në kuptimin ekonomik, kjo mund të jetë e vërtetë.

                          Por ka një kufizim politik: Si të garantohet mbështetja për një eksperiment që mund të dështojë. Mbështetja publike për mbrojtjen është më pak e ndjeshme ndaj ndryshimeve

                          të humorit të opinionit publik. Pa pasur aspak nevojë të shqetësohet për aplikimin e ardhshëm për grante, sistemi ushtarak amerikan ka qenë i lirë të prodhojë risi, nga shiriti ngjitës tek interneti, pa të cilat jeta moderne vështirë se do të ishte e imagjinueshme.

                          Sado i rëndësishëm është ndikimi i shpenzimeve ushtarake tek rritja ekonomike apo inovacioni, praktika të tilla rrezikojnë të humbasin kontekstin më të gjerë, siç tregohet edhe nga lufta e Rusisë në Ukrainë. Një element themelor për çdo ekonomi të suksesshme është paqja dhe stabiliteti, duke iu dhënë kompanive besimin për të investuar dhe njerëzve hapësirën për të lulëzuar.

                          Tekstet shkollore mund të flasin për armë ose gjalpë. Por në një botë të patrazuar nga fuqitë revanshiste, e vërteta është se duhen edhe armët edhe gjalpi. Fatkeqësisht, një mbrojtje e fortë është një domosdoshmëri për pasjen e një ekonomie të fortë./“The Economist”

                          Loading...
                          Lajm.co

                          Lajm.co

                          Next Post

                          Nostalgjia: Pse të menduarit për të kaluarën mund të jetë diçka e mirë për ne

                          Loading...

                          Recommended

                          Udha e gjatë deri te liria

                          2 years ago

                          Trump i shkruan letër të re Vuçiqit, i kërkon ta njohë Kosovën

                          3 years ago

                          Lajmet e fundit

                          Veturat Tesla edhe në Kosovë, flet njeriu që i solli

                          21/05/2022

                          Shqipëria korridor i ri tranziti energjetik drejt Ballkanit dhe Evropës

                          21/05/2022

                          Kurti: SHBA-të, partner i pazëvendësueshme për Kosovën

                          21/05/2022
                          Loading...

                          Newsletter

                          Mos humbisni, antarsohuni dhe merreni lajmet e fundit ne emailin tuaj.

                          ABONOHU

                          Category

                          • Biznes
                          • Lajme
                          • Lifestyle
                          • Opinion
                          • pakatekorizuar
                          • Politikë
                          • Teknologji

                          Site Links

                          • Log in
                          • Entries RSS
                          • Comments RSS
                          • WordPress.org

                          Rreth Lajm.co

                          E drejta themelore për tu informuar. Transparenca është moto e politikës redaktuese. Kurse informimi i paanshëm objektiv dhe mision i pa negociueshëm përballë çdo grupi të interesit.

                          • About
                          • Advertise
                          • Careers
                          • Contact

                          © 2018 lajm.co - Lajm.co is a registered trademark of "lajm.co sh.p.k.". lajm.co.

                          No Result
                          View All Result
                          • Home
                          • Opinion
                          • Lajme
                          • Politikë
                          • Biznes
                          • Teknologji
                          • Lifestyle

                          © 2018 lajm.co - Lajm.co is a registered trademark of "lajm.co sh.p.k.". lajm.co.